Zasady żywienia

Jesień to trudna pora roku. Nawet złota polska jesień bywa wyzwaniem – chłodne noce, ciepłe dni – łatwo nie dopasować ubrania. Później przychodzi pora na deszcz, wiatr i nagle okazuje się, że wszyscy wkoło są przeziębieni. Nie zawsze można sobie pozwolić na omijanie dużych zgrupowań ludzi, a bywa niejednokrotnie tak, że mimo iż jakimś cudem ominiemy wszystkich kaszlących i kichających w autobusie lub tramwaju, to w pracy jakiś nadgorliwy kolega przywlecze się z temperaturą. Jak się przed tym chronić? Jak poopiekować się sobą gdy już dopadnie nas katar i kaszel? Co jeść gdy ma się gorączkę? Zwłaszcza, że wcale nie nie mamy w takiej sytuacji apetytu, a już na pewno nie chce nam się stać w kuchni.

Sok malinowy

W przeziębieniach często sięgamy po sok malinowy – przygotowujemy go z wodą czy herbatą. Warto pamiętać, aby nie łączyć go z napojem bardzo gorącym, ale ciepłym, najlepiej tuż przed wypiciem. Sok malinowy stanowi doskonałe źródło witaminy C, którą wysoka temperatura niszczy nawet w 70–90%, a przecież nie o to nam chodzi.

Czasami spotykam się z pytaniem o to czy sok sklepowy jest równie skuteczny jak domowy? Sok malinowy przygotowany w domu jest produktem, z który trudno konkurować z tej przyczyny, że zawiera same maliny i cukier. Natomiast produkty sklepowe na ogół są mieszaniną syropów – aroniowego w większości i malinowego do smaku. Czy oznacza to, że są nie skuteczne? Nie, nie trzeba się martwić — soki te są dobrym źródłem witaminy C, a spożywane na ciepło mają działanie napotne.

Warzywa i owoce

W przeziębieniach warto sięgać po bogate w składniki odżywcze warzywa i owoce – są one nie tylko źródłem witaminy C (zwiększającej odporność) ale również beta-karotenu (czyli prowitaminy A) łagodzącego podrażnienia śluzówki np.: gardła. Oczywiście najlepiej byłoby spożywać surówki, co jednak zrobić gdy przełknięcie czegokolwiek jest znęcaniem się nad sobą? Wtedy warto sięgnąć po soki – źródło nie tylko witamin, ale również wody. Reklamy, rodzina, znajomi często polecają świeże, samemu przygotowane napoje. Nie popadajmy jednak w przesadę, jeżeli choruje nasze dziecko i chodzimy ze zmęczenia na rzęsach, albo sami jesteśmy chorzy i nic nam się nie chce, to włączanie sokowirówki (hałas!) i przygotowywanie soku np.: ze świeżej marchewki jest sztuką dla sztuki. O ile nie mamy kogoś kto nas wyręczy (ach, te marzenia) to lepiej sięgnąć po kupny sok, często wzbogacany witaminami. Najlepiej wybrać sok przecierowy, bez konserwantów. A cukier… o ile jego ilość nie jest gargantuiczna, smaku soku nie zabija oblepiająca słodycz, a kaloryczność w 100 ml produktu kształtuje się w okolicach 50–60 kcal (informacja powinna być na opakowaniu) – nie ma znaczenia czy producent dodał biały cukier, glukozę czy fruktozę, różnicę można znaleźć tylko w reklamach i modzie na dany produkt.

Syrop z cebuli

Gdy dopada nas kaszel warto sięgnąć po sposób naszych babć i mam, czyli syrop z cebuli. Jest go bardzo łatwo przygotować, jest tani i skuteczny, a do tego całkowicie naturalny. Same zalety. Jak go przygotować? Bierzemy 1 dużą cebulę, 200 g cukru (tj. szklankę). Następnie kroimy cebulę w plastry, przesypujemy cukrem i odstawiamy pod przykryciem na noc. Część osób zastępuje cukier miodem, ale uwaga – taka mieszanka może zadziałać odwrotnie – podrażniając gardło, doprowadzić do kaszlu. Dlatego cukier w tym akurat przypadku jest lepszym rozwiązaniem. Jaką cebulę wybrać? Można zastosować każdą, czerwona jest delikatniejsza warto więc sięgnąć po nią jeżeli przygotowujemy syrop dla dziecka.

Syrop z czosnku

Innym syropem jaki można zastosować w przeziębieniu jest syrop z czosnku. Przygotowuje się go z 2–3 główek czosnku (tylko polskiego a nie chińskiego), sok z 2 cytryn, szklankę wody oraz 6 łyżek miodu. Czosnek miażdżymy, dodajemy sok, wodę i miód, dokładnie mieszamy i zostawiamy na dobę w chłodnym i zacienionym miejscu. Później całość przecedzamy. Tak przygotowany syrop można spożywać profilaktycznie raz dziennie na wieczór (dorośli 1 łyżkę, dzieci 1 łyżeczkę) lub leczniczo – kilka razy na dzień, nie częściej niż co 4 godziny.

Miód

Zamiana cukru na miód w okresie jesienno-zimowym jest bardzo dobrym sposobem na profilaktykę przeziębień. Ten cudowny złocisty produkt jest również doskonałym lekarstwem – ma działanie bakteriobójcze i bakteriostatyczne. Niestety, zdobycie dobrego miodu wcale nie jest łatwe. Obecnie, dla oszczędności do miodu polskiego dodaje się miód chiński (tańszy — kto by się przejmował jak wygląda środowisko w którym powstał). Jak więc wybierać miód? Trzeba czytać etykietę – zwykle producenci polskiego miodu chwalą się tym na całego, a mieszanki wszelkiej maści pisane są drukiem tak drobnym, że nawet z lupą trudno je przeczytać. Warto również sięgać po miód skrystalizowany – mamy pewność, że jest naturalny, a producent nie poddał go zbyt brutalnej obróbce, byle tylko pozostał płynny.

Jak spożywać miód? Dodajemy go do ciepłego, a nie wrzącego, mleka, wody, herbaty. Warto na to zwracać uwagę – zbyt duża temperatura niweluje jego prozdrowotne działanie. Jeżeli lubimy, a nie mamy problemy z nadmiarem kilogramów lub cukru, możemy w okresie jesiennym raz na jakiś czas przygotować sobie kanapki z miodem.

Herbatki ziołowe

Po pierwsze rumianek – działa kojąco i przeciwzapalnie, należy pamiętać aby w trakcie zaparzania filiżankę przykryć spodeczkiem.

Po drugie lipa – działa napotnie, przeciwgorączkowo (nie oznacza to jednak, że zastąpią środki przeciwgorączkowe gdy wyskoczy nam 38–39º) oraz przeciwbólowo.

Owoc kopru włoskiego

Owoc kopru włoskiego zawiera olejki eteryczne łagodzące kaszel. Można go podawać zarówno dzieciom jak i dorosłym, a przygotowanie jest banalnie proste, są to po prostu saszetki do zalania wrzącą wodą. Prostota jest tutaj kluczową sprawą – jak już kogoś łamie w kościach, ma katar, kaszel, a w głowie młot pneumatyczny – to na wykonywanie skomplikowanych czynności nie ma siły.

Tymianek

Bywa tak, że dopada nas przeziębienie, dotaczamy się do domu, a droga do apteki wydaje się długa i nieprzyjemna. Sięgamy wtedy po domowe sposoby – warto wtedy zajrzeć na półkę z przyprawami. Tymianek to nie tylko przyprawa do mięs, zup, ryb czy zapiekanek, ale również świetny środek wykrztuśny i przeciwbakteryjny. Wystarczy łyżeczkę przyprawy zalać połową szklanki wrzącej wody, odstawić na 5 minut pod przykryciem. Uzyskany napar będzie miał działanie lecznicze.

Dieta

W gorączce, przeziębieniu zawsze warto sięgnąć po produkty lekkostrawne, duże ilości płynów (przynajmniej 2–3 litry). Jeżeli możemy, mamy czas i siłę, warto urozmaicić jadłospis, wprowadzić w nich więcej tłustych ryb, tłuszczy roślinnych (olej z oliwek, oleje) bogatych w witaminę E oraz białko niezbędne do produkcji przeciwciał. Nie zapomnijmy również o produktach bogatych w cynk, składnik ten bowiem pobudza do działania układ immunologiczny.

Kuchenne lekarstwa nie zastąpią wizyty u lekarza jeżeli dopadnie nas gorączka czy gardło spuchnie do granic niemożliwości, mogą jednak pomóc na początku infekcji, łagodzą jej przebieg i wspomagają leczenie farmakologiczne.

Zdjęcie: Jeroen van Oostrom / FreeDigitalPhotos.net