Cynk
W diecie osób starszych
U osób w podeszłym wieku często występuje niedobór cynku. Jest to związane z upośledzeniem wchłaniania w przewodzie pokarmowym, stosowaniem niewłaściwej i niepełnowartościowej diety (bo już się nie chce gotować, albo jest się już samemu i nie ma się siły), jak również z przyjmowaniem leków pogarszających wchłanianie cynku lub zwiększających jego wydalanie. Obniżone stężenie jonów tego pierwiastka prowadzi do częstszych zachorowań na drobne infekcje wirusowe i bakteryjne oraz zwiększenia ryzyka wystąpienia cukrzycy i miażdżycy.
Gdy walczymy z nowotworem
Cynk odgrywa rolę w zapobieganiu nowotworów oraz wspomaga organizm w trakcie leczenia z raka. U pacjentów w takcie radioterapii cynk zabezpiecza przed stanami zapalnymi skóry oraz zmniejsza zaburzenia smaku.
Dla maluszka
Prawidłowe stężenie cynku w organizmie przyszłej mamy wpływają na prawidłowe wytworzenie podniebienia, warg, mózgu, oczu, serca, płuc, układu moczowo-płciowego, kości maluszka. Ponadto zwiększają odporność noworodka i zmniejszają ryzyko śmierci przy porodzie.
Rola
Cynk w organizmie człowieka:
- wchodzi w skład 60 enzymów – uczestnicząc w ten sposób w przemianie węglowodanów, białek, kwasów nukleinowych,
- niezbędny do syntezy białek i kwasów nukleinowych,
- reguluje działanie insuliny,
- odgrywa rolę w utrzymaniu równowagi kwasowo-zasadowej,
- wpływa na prawidłowy rozwój fizyczny,
- warunkuje prawidłową pracę narządów płciowych,
- bierze udział w tworzeniu krwinek czerwonych.
Cynk zapobiega schorzeniom prostaty, obniża poziom cholesterolu, współdziała w leczeniu zaburzeń umysłowych, przyspiesza gojenie się ran i oparzeń.
Niedobór
Niedobór cynku prowadzi do:
- braku łaknienia,
- ślepoty nocnej,
- zaburzeń smaku i węchu,
- zahamowania wzrostu,
- zmian skórnych,
- zmniejszenia ilości testosteronu (męskiego hormonu płciowego),
- przerostu prostaty bez cech nowotworowych,
- miażdżycy naczyń,
- łysienia,
- spadku odporności organizmu.
Kto jest narażony na niedobory cynku?
Niedobory cynku występują w:
- zaburzeniach wchłaniania,
- schorzeniach nerek,
- zespole Downa,
- cukrzycy,
- niedokrwistości hemolitycznej,
- długotrwałym stresie,
- schorzeniach wątroby i trzustki,
- talasemii,
- podczas nadużywaniu alkoholu,
- w przypadku urazów obejmujących duże części ciała,
- u osób po resekcji żołądka,
- u kobiet stosujących długotrwałe i wyniszczające diety,
- u dzieci z brakiem łaknienia,
- u osób starszych.
Czy wiesz, że…
zwiększone zapotrzebowanie na cynk występuje u osób przyjmujących duże ilości witaminy B6, a sam cynk zwiększa zapotrzebowanie na witaminę A.
Nadmiar
Nadmiar cynku objawia się:
- wymiotami,
- podrażnieniem żołądka i jelit,
- a w przypadku ostrych zatruć rozwija się niedokrwistość.
A ponadto zbyt duże spożycie cynku prowadzi do zwiększenia wydalania żelaza i miedzi.
Źródła
Źródłem cynku w diecie jest mleko i jego przetwory, mięso, ryby i owoce morza, pełnoziarniste produkty zbożowe, nasiona roślin strączkowych, jaja, warzywa i owoce – czyli prawie wszystkie artykuły żywnościowe. Niestety zawartość cynku w większości tych produktów związana jest z zawartością tego minerału w glebie, a ponadto zmniejsza się jeżeli w trakcie produkcji użyto nawozów fosforanowych i wapniowych. Aby nie zwiększać utraty cynku w produktach spożywczych należy je przechowywać w suchych, chłodnych i ciemnych miejscach.
Szczególnie bogate w cynk jest mięso, wątroba, owoce morza, jajka, chude mleko. W diecie wegetariańskiej (choć nie tylko) dobrym źródłem cynku są pestki dyni, kiełki pszenicy, musztarda ziarnista. A dla naszych panów – ostrygi i drożdże piwne.
Jako afrodyzjak
Jednym z bardzo dobrych źródeł cynku w diecie są ostrygi, które w krajach basenu Morza Śródziemnomorskiego uważano za afrodyzjaki. W tym przypadku przekonanie ludowe oraz dowody naukowe są zgodne – to działa. Jak? Nawet niewielkie niedobory cynku prowadzą do obniżenia stężenia testosteronu oraz zmniejszenia ilości plemników w spermie, co bywa przyczyną niepłodności mężczyzn. A jedząc ostrygi dostarczamy organizmowi naprawdę duuużo cynku, co oznacza prawidłowe stężenie męskich hormonów płciowych (odpowiedzialnych za poziom libido) i właściwą ilość plemników. Drodzy panowie – jedzcie ostrygi!
Dieta
Cynk w naszym organizmie jest składnikiem prawie 60 enzymów, bierze udział w syntezie najważniejszych elementów – białka i DNA – trudno przecenić jego rolę. Warto więc sięgać po produkty będące jego dobrym źródłem.