Zasady żywienia

Na pamięć

W okresie szczególnego napięcia, w stresie – w trakcie egzaminów, przy napiętych terminach w pracy – zdarza nam się dojść do takiego stanu, w którym mamy problemy z zapamiętywaniem nazwisk, numerów telefonów czy terminów spotkań. Zwykle mówimy wtedy, że jesteśmy przeciążeni i już po prostu nie ogarniamy wszystkiego. Często jednak jest to związane z niedoborem choliny, związku niezbędnego dla utrzymania młodzieńczej sprawności umysłu.

Na pomoc sercu

O cholinie jeszcze jakiś czas temu mówiło się bardzo niewiele. Myślano, że skoro organizm może go wyprodukować przy pomocy niektórych witamin (kwasu foliowego i witaminy B12) oraz aminokwasów (metionina, seryna), to nie trzeba jej dostarczać w pożywieniu. Szybko jednak okazało się, że uboga w cholinę dieta bardzo niekorzystnie wpływa na pracę naszego serca – zwiększa się poziom cholesterolu i trójglicerydów, podwyższa ciśnienie krwi, zwiększa się stężenie homocysteiny – składnika, którego wysoki poziom przyczynia się do powstania chorób układu krążenia.

Do czego jeszcze potrzebna jest cholina?

W organizmie człowieka cholina pełni wiele ważnych funkcji:

• bierze udział w metabolizmie węglowodanów, białek i tłuszczy,
• stanowi składnik błon komórkowych,
• wpływa na układ nerwowy – nie tylko stanowi składnik neuronów, ale bierze udział w przekazywaniu pobudzeń nerwowych oraz chroni komórki nerwowe przed działaniem czynników szkodliwych,
• uczestniczy w transporcie cholesterolu i innych lipidów znajdujących się we krwi,
• przyspiesza spalanie tłuszczu w organizmie,
• zapobiega stłuszczeniu wątroby,
• uczestniczy w usuwaniu toksyn z organizmu,
• w okresie niemowlęctwa wspomaga rozwój układu nerwowego (norma dla niemowląt ustalana została na podstawie ilości choliny znajdującej się naturalnie w mleku kobiecym, ponieważ ilość taka okazuje się idealnie dobrana do potrzeb dziecka),
• wspomaga magazynowanie witamin w komórkach wątroby,
• ułatwia wchłanianie witamin w jelitach,
• rozszerza naczynia krwionośne,
• pobudza perystaltykę jelit.

Niedobór

Niedobory choliny – często obserwowane u osób żywionych pozajelitowo, alkoholików, ale również u osób żyjących w długim stresie – powodują:

• stany lękowe,
• zaparcia,
• bóle głowy,
• wzrost cholesterolu i trójglicerydów we krwi,
• otłuszczenie wątroby i dróg żółciowych,
• zaniki pamięci,
• drżenia miokloniczne czyli arytmiczne, na ogół asymetryczne zaburzenia (skurcze) mięśnia lub grupy mięśni, występujące pojedynczo lub w serii,
• miażdżycę tętnic,
• bezsenność,
• rozdrażnienie,
• u dzieci – opóźnienia rozwoju.

Niedobór choliny zwiększa również ryzyko wystąpienia nowotworu wątroby oraz rozszczepu kręgosłupa u płodu

Nadmiar

Nadmiar choliny – podobnie jak innych składników pokarmowych – powoduje również wiele niekorzystnych objawów:

• stany oszołomienia,
• mdłości,
• biegunkę,
• niedobory witaminy B6,
• obniżenie ciśnienia tętniczego krwi,
• zaburzenia psychiczne, w tym depresję,
• dość charakterystyczny rybi zapach z ust i potu.

Jakie czynniki wpływają na cholinę?

czynnik	wpływ
kwas foliowy	niezbędny do wytworzenia choliny w organizmie człowieka
inozytol	niezbędny do wytworzenia choliny w organizmie człowieka
witamina A	niezbędna do wytworzenia choliny w organizmie człowieka
witamina B12	niezbędna do wytworzenia choliny w organizmie człowieka
cukier	utrudnia wchłanianie choliny
alkohol	powoduje niedobory choliny w organizmie
wysoka temperatura	niszczy cholinę
kawa	utrudnia wchłanianie choliny

Czy wiesz, że…

Przyjmując suplementy choliny powinno się pamiętać o diecie bogatej w wapń, ponieważ duże ilości tego związku zaburzają stosunek fosforu i wapnia w organizmie (zwiększają ilość fosforu) – co może być bardzo niekorzystne dla zdrowia twoich kości.

Źródła

Najwięcej choliny znajduje się w żółtkach jaj i podrobach, zwłaszcza w wątrobie wołowej. Sporo choliny można znaleźć również w:

• kiełkach pszenicy,
• nasionach roślin strączkowych,
• orzechach (zwłaszcza pistacjach),
• szpinaku,
• pomidorach,
• rybach,
• płatkach owsianych.

Cholina, zwana również witaminą B4, zaliczana jest obecnie do związków witaminopodobnych – czyli takich, które co prawda nie są składnikami enzymów, ale mają podobną do witamin aktywność biologiczną. Zwykle są one również w pewnym stopniu syntetyzowane przez organizm – niestety w przypadku choliny organizm produkuje tylko ²⁄₃ dziennego zapotrzebowania, a w stresie nawet jeszcze mniej. Dlatego, jeżeli chcemy mieć „żywy umysł” i sprawny organizm musimy w diecie zadbać o odpowiednią ilość pokarmów zawierających ten składnik.

Zdjęcie: FreeDigitalPhotos.net