Zasady żywienia

W chorobie

Czasami przy urazach ortopedycznych czy chorobach wymagających dłuższego leżenia czujemy, że łóżko wyciąga z nas resztkę sił. Nasz organizm pracuje w takich sytuacjach bardzo ciężko i potrzebuje konkretnych składników odżywczych, inaczej czujemy się zmęczeni i znużeni. Aby temu zapobiec w chorobach przebiegających z gorączką, w złamaniach, po oparzeniach należy dostarczać m.in. izoleucyny – aminokwasu, którego potrzebujemy aby regenerować tkanki.

Rola

W organizmie człowieka izoleucyna pełni wiele ważnych funkcji:

• uczestniczy regulacji poziomu cukru we krwi,
• bierze udział w syntezie białek w wątrobie i w mięśniach,
• uczestniczy w procesie krzepnięcia krwi,
• jest potrzebna w syntezie hemoglobiny,
• przyspiesza gojenie się ran,
• uczestniczy w produkcji hormonu wzrostu u dzieci,
• wspomaga regeneracje tkanek, mięśni, skóry i paznokci.

Aminokwasy rozgałęzione

W trakcie wysiłku fizycznego zużywamy bardzo dużo składników odżywczych – wszystko po to, aby wyprodukować niezbędną nam w takiej sytuacji energię. Na początku organizm sięga po zapasy krążącego we krwi cukru, później zabiera się do zapasów np. glikogenu zmagazynowanego w mięśniach itd. Wykorzystując po kolei wszystkie „węglowodanowe złoża energii” można jednak doprowadzić do momentu, w którym nasz organizm będzie zmuszony prowadzić rabunkową gospodarkę w obszarze własnych mięśni, których białka zostaną zużyte aby pokryć zapotrzebowanie na energię. Grupą aminokwasów, które w znacznej mierze stanowią materiał budulcowy dla mięśni są właśnie aminokwasy rozgałęzione: izoleucyna, leucyna, walina. Jeżeli więc ktoś intensywnie trenuje – czy uprawia sporty siłowe czy wytrzymałościowe, czy po prostu buduje swoją masę mięśniową – potrzebuje odpowiedniej ilości tych aminokwasów do odbudowy ewentualnych uszkodzeń tkanki mięśniowej.

Czy wiesz, że…

spadek poziomu izoleucyny w mięśniach zwiększa uczucie zmęczenia i senności występujące po wysiłku fizycznym.

Nadmiar

Nadmiar izoleucyny może objawiać się:

• zwiększonym oddawaniem moczu (co może prowadzić do utraty składników odżywczych),
• nadciśnieniem,
• wymiotami,
• zmęczeniem,
• przygnębieniem,
• niestrawnością,
• zaczerwienieniami twarzy.

Suplementacji powinny wystrzegać się:

• kobiety ciężarne i karmiące piersią,
• dzieci,
• młodzież w okresie wzrostu,
• osoby z chorobami wątroby,
• chorzy na chorobę Parkinsona.

Depresja?

Suplementacja izoleucyny potrafi wywołać mały efekt domino – jej nadmiar może bowiem obniżyć poziom innego aminokwasu: tyrozyny. Obniżone stężenie tyrozyny powiązane jest natomiast z niskim poziomem dopaminy, a to z kolei u wielu ludzi powiązane jest z występowaniem objawów depresji. Stosując suplementację izoleucyną (i innymi aminokwasami z grupy aminokwasów rozgałęzionych) warto zwrócić uwagę na własny nastrój i pogodę ducha – a jeżeli czujemy, że właśnie wpadamy w wielki dołek, lepiej wrócić do zbilansowanej diety i odstawić suplementy na bok.

Przewlekła niewydolność nerek

Izoleucyna znajduje się w dużych ilościach w osoczu krwi. Jej poziom bywa jednak bardzo różny – a w przypadku przewlekłej niewydolności nerek leczonej hemodializą na ogół jest dość niski. Na tyle niski, że jest to niepokojące i może niekorzystne pogorszyć stan chorego. W tej sytuacji wprowadza się zwykle specjalne odżywki wzbogacane w aminokwasy rozgałęzione. Ilość odżywek, ich rodzaj wybiera jednak za każdym razem lekarz – w żadnym wypadku pacjent czy jego rodzina nie powinni się decydować na samodzielne uzupełnianie jakichkolwiek aminokwasów.

Niedobór

Niedobór izoleucyny występuje jedynie u osób z niedoborem białka w diecie. Może on powodować:

• bóle głowy,
• zawroty głowy,
• apatię,
• zmęczenie,
• depresje,
• splątanie.

Bardzo często objawy te przypominają objawy hipoglikemii.

Źródła

Izoleucyna występuje w produktach zawierających białko:

• jajach,
• rybach,
• mięsie,
• produktach mlecznych.

W diecie wegetariańskiej (wegańskiej) dobrymi źródłami izoleucyny są:

• ziarna sezamu,
• orzeszki ziemne,
• soczewica,
• migdały.

Przy zróżnicowanym jadłospisie, zarówno w diecie wegańskiej jaki i tradycyjnej, ilość dostarczanej w pokarmie izoleucyny jest wystarczająca aby organizm mógł sprawnie funkcjonować.

Zdjęcie: FreeDigitalPhotos.net