Zasady żywienia

Podwyższony poziom kwasu moczowego na ogół nie boli, jednak kiedy już dochodzi do ataku bólu ma się ochotę zrobić naprawdę wiele aby przestało. W takiej sytuacji stosuje się leczenie farmakologiczne, a do tego trzeba dość mocno ograniczyć wybierane produkty spożywcze. Dla wielu osób jest to jednak tak duża ingerencja w jadłospis, że nawet nie potrafią sobie wyobrazić jak się do tego zabrać. I właśnie dla tej grupy jest ten wpis.

Kiedy stosować taką dietę?

Dieta w zaostrzeniu powinna być stosowana tylko wtedy gdy występuje atak dny moczanowej — nie wtedy gdy akurat dostaliśmy diagnozę, nie wtedy gdy wyniki zostawiają wiele do życzenia, a jedynie w sytuacji walki z bólem. Taki jadłospis podlega bardzo silnemu ograniczeniu — można nim dostarczać jedynie 150 mg kwasu moczowego w ciągu doby. To bardzo mało. W efekcie w tym okresie z codziennego menu wypada wiele cennych artykułów, a zbilansowanie takiej diety bywa trudne nawet dla dietetyków.

Jak długo dietę w zaostrzeniu?

Diety bardzo silnie ograniczone powinno stosować się jak najkrócej. W przypadku zaostrzenia taka dieta wspomaga leczenie farmakologiczne i powinna trwać od 2 do 4 dni. Po tym okresie najlepiej jest powoli rozszerzać jadłospis, tak aby w ciągu tygodnia dojść do 300 mg kwasu moczowego dostarczanego z pożywieniem na dzień.

Ogólne zalecenia

Dieta w zaostrzeniu powinna:

• być lekkostrawna
• zawierać wszystkie niezbędne składniki odżywcze i odpowiednią kaloryczność (u osób otyłych stosuje się niewielkie obniżenie kaloryczności diety)
• składać się z 4–5 posiłków na dzień
• dostarczać nie więcej niż 150 mg kwasu moczowego na dobę
• zawierać odpowiednią ilość napojów (ok. 2–3 litrów)

Przykładowy jadłospis

Ogólne zalecenia wyglądają prosto, jednak każdy kto zaczyna bilansować te 150 mg kwasu moczowego jest przekonany, że w tym okresie będzie cały czas głodny. Aby uspokoić tą grupę postanowiłam pokazać przykładowy jadłospis na 2000 kcal (12% energii pochodzi z białek, 35% z tłuszczu, 53% z węglowodanów):

śniadanie:
kaszka kukurydziana z orzechami i jabłkiem

Wartości odżywcze śniadania:
535,65 kcal (25% dziennego zapotrzebowania), 8,56 g białka, 34,31 g tłuszczu, 50 g węglowodanów i 31,15 mg kwasu moczowego

II śniadanie
kanapki z guacamole z pomidorami
napar z imbiru

Wartości odżywcze II śniadania:
343,7 kcal (17% dziennego zapotrzebowania), 7,23 g białka, 15,69 g tłuszczu, 44,95 g węglowodanów i 23,15 mg kwasu moczowego

obiad
risotto ziołowe z parmezanem
surówka z marchwi z cytryną

Wartości odżywcze obiadu:
595,69 kcal (30% dziennego zapotrzebowania), 20,30 g białka, 27,51 g tłuszczu, 71,26 g węglowodanów i 53,65 mg kwasu moczowego

podwieczorek
koktajl malinowo-jagodowy

Wartości odżywcze podwieczorka:
123,1 kcal (6% dziennego zapotrzebowania), 4,67 g białka, 2,15 g tłuszczu, 24,13 g węglowodanów i 17 mg kwasu moczowego

kolacja
tosty, jajka na miękko
surówka „awanturka” z sałaty

Wartości odżywcze kolacji:
431,2 kcal (22% dziennego zapotrzebowania), 19,88 g białka, 20,87 g tłuszczu, 43,86 g węglowodanów i 24,95 mg kwasu moczowego

Przepisy

Kaszka kukurydziana z orzechami i jabłkiem
składniki:

• 50 g kaszki kukurydzianej
• pół szklanki mleka kokosowego — mleko/napój kokosowy (niesłodzony) to produkt, z którym warto się zaprzyjaźnić nie tylko w przypadku uczulenia na mleko, ale właśnie wtedy gdy ma się dnę bo dostarcza tylko 2 mg kwasu moczowego w 100 ml
• 4 orzechy włoskie — dostarczają bardzo zdrowe nienasycone kwasy tłuszczowe, które wspomagają organizm w obniżeniu poziomu cholesterolu, działają przeciwzakrzepowo czyli zmniejszają ryzyko miażdżycy i chorób serca, a wiele osób z dną miewa problemy również i z tym
• ¹⁄₂ jabłka

wykonanie:

• kaszkę uprażyć na suchej patelki (chwilę)
• zalać pół szklanki wody i pół szklanki mleka kokosowego
• gotować na wolnym ogniu (od czasu do czasu mieszając) do uzyskania miękkości
• doprawić do smaku szczyptą soli, cynamonem, kardamonem, można też dodać szafranu — pamiętajmy, że przyprawy działają przeciwzapalnie i warto je stosować w dnie moczanowej
• jabłko umyć, pokroić w kostkę, wymieszać z kaszką
• orzechy pokroić i posypać danie

Guacamole z pomidorami (1 porcja)

składniki:

• ¹⁄₃ awokado
• łyżka oliwy z oliwek
• ¹⁄₄ pomidora
• łyżeczka soku z cytryny

wykonanie

• awokado przekroić na pół, usunąć pestkę, wykroić ¹⁄₃ (resztę można użyć innego dnia) — to kolejny produkt bogaty w zdrowe kwasy tłuszczowe, ale również bogate źródło witaminy A, K, C, potasu, kwasu foliowego, magnezu, flawonoidy — dzięki czemu zmniejsza stany zapalne stawów
• ugniatamy widelcem miąższ awokado
• pomidora obieramy ze skórki, kroimy ćwiartkę w drobną kostkę
• całość ze sobą łączymy, doprawiamy oliwą z oliwek i sokiem z cytryny, ew. solą

Napar z imbiru

składnik:

• 3–4 cm świeżego imbiru — taka ilość pozwala uzyskać napar na kilka dni, a warto z niego korzystać bo imbir działa nie tylko przeciwzapalnie, ale w dnie zmniejsza również obrzęk i łagodzi ból
• ¹⁄₂ litra wody

wykonanie:

• korzeń imbiru obieramy ze skórki
• połowę ścieramy na tarce (drobne oczka)
• połowę kroimy w cienkie paseczki
• zalewamy całość wodą
• gotujemy na wolnym ogniu około 15 minut

Tak przygotowany napój przelewamy do słoiczka — taka porcja wystarczy bowiem na dłużej, do szklanki wlewa się bowiem jedynie ¹⁄₄ jej wysokości, a resztę uzupełnia się przegotowaną wodą.

Uzyskany napar można też dosmażyć napój cytryną lub pomarańczą, cynamonem, kardamonem.

Wywar ziołowy

składniki:

• szczypta estragonu — jest naturalnie słony, dzięki czemu można dodać mniej soli, a do tego działa przeciwzapalnie
• 2 gałązki świeżego tymianku lub szczypta tymianku — jest to zioło o dość intensywnym smaku
• szczypta lubczyku — który wykazuje lekkie działanie przeciwobrzękowe
• listek laurowy
• ziele angielskie
• sól
• 2 szklanki wody

wykonanie:

• wszystkie zioła zalewamy wodą, zagotować
• po uzyskaniu wrzenia gotujemy jeszcze około 5–10 minut
• doprawić do smaku solą

Risotto ziołowe z parmezanem

składniki:

• ryż do risotto — 5 łyżek
• 2 łyżki masła
• ¹⁄₄ cebuli
• 4 łyżki tartego parmezanu
• wywar ziołowy
• sól, pieprz

wykonanie:

• cebulę pokroić w drobną kostkę, podsmażyć do zeszklenia na maśle
• do cebuli dodać surowy ryż, chwilę podsmażyć do uzyskania szklistego ryżu
• dolać szklankę gorącego wywaru ziołowego i zagotować
• gotować następnie pod przykryciem, na małym ogniu, regularnie mieszając aż do uzyskania kremowej konsystencji (średnio 12–15 minut)
• do ugotowanego ryżu dodać tarty parmezan, wymieszać

Surówka z marchwi z cytryną

składniki:

• marchew — 2 średnie sztuki
• łyżka soku z cytryny

wykonanie:

• marchew obrać, umyć, zetrzeć na grubych oczkach tarki
• całość pokropić cytryną

Koktajl malinowo jagodowy
składniki:

• jogurt naturalny — 100 g
• 50 g malin (mogą być mrożone)
• łyżeczka miodu

wykonanie:

• składniki zmiksować ze sobą

Tosty i jajko na miękko

• 3 kromki chleba pszennego ogrzewamy chwilę na patelni teflonowej, aż nabiorą chrupkości
• 2 jajka gotujemy na miękko

Surówka „awanturka” z sałaty

składniki:

• 5 dużych liści sałaty (mogą być różnych rodzajów)
• łyżeczka drobno posiekanego szczypiorku
• garść rzeżuchy
• łyżka oliwy z oliwek
• łyżeczka soku z cytryny
• sól, pieprz

wykonanie:

• sałatę umyć, porwać palcami na mniejsze kawałki
• szczypiorkiem i rzeżuchą posypać sałatę
• oliwę z oliwek wymieszać z sokiem z cytryny, doprawić solą i pieprzem i polać surówkę

Obliczenia

składniki	energia	białka	tłuszcze	węglowodany	kwas moczowy
	kcal	g	g	g	mg
kaszka kukurydziana 50 g (3 czubate łyżki)	168,50	3,50	0,90	39,50	12,50
mleko kokosowe – pół szklanki	229,00	2,30	24,00	6,00	2,00
4 orzechy włoskie	96,75	2,40	9,05	2,70	4,05
½ jabłka	41,40	0,36	0,36	1,80	12,60
chleb pszenny 3 kromki	192,75	6,38	1,05	40,73	10,50
1⁄3 awokado	56,00	0,60	4,59	2,22	7,50
łyżka oliwy z oliwek	88,20	0,00	9,96	0,02	0,00
¼ pomidora	3,75	0,23	0,08	1,43	2,75
łyżeczka soku z cytryny	3,00	0,03	0,02	0,56	2,40
ryż na risotto 5 łyżek	261,75	5,25	0,38	59,25	26,25
2 łyżki masła	147,00	0,14	16,50	0,14	0,00
¼ cebuli	15,00	0,70	0,20	3,45	6,50
4 łyżki tartego parmezanu	144,64	13,28	10,24	0,03	3,20
Marchew – 2 średnie sztuki	24,30	0,90	0,18	7,83	15,30
sok z cytryny (łyżka)	3,00	0,03	0,02	0,56	2,40
jogurt naturalny – 100 g	60,00	4,30	2,00	6,20	8,00
50 g malin	14,50	0,33	0,15	6,00	9,00
łyżeczka miodu	48,60	0,05	0,00	11,93	0,00
chleb pszenny 3 kromki	192,75	6,38	1,05	40,73	10,50
2 jajka	139,00	12,50	9,70	0,60	5,00
5 liści sałaty	3,50	0,35	0,05	0,73	3,50
łyżeczka szczypiorku	1,45	0,21	0,02	0,98	3,35
łyżka oliwy z oliwek	88,20	0,00	9,96	0,02	0,00
łyżeczka soku z cytryny	3,00	0,03	0,02	0,56	2,40
garść rzeżuchy	3,30	0,42	0,07	0,25	0,20
razem:	2029,34	60,65	100,52	234,19	149,90

Wpisy poświęcone dnie moczanowej:

• Podagra, skaza moczanowa, dna moczanowa, artretyzm – wiele nazw, jedno schorzenie
• Kawa w dnie moczanowej – pić czy nie?
• Alkohol w dnie moczanowej
• Dna moczanowa i rośliny strączkowe – nie taki diabeł straszny jak go malują
• Sposób na dnę
• Puryny

Zdjęcie: FreeDigitalPhotos.net