Zasady żywienia

Wiele osób cierpi na nadciśnienie oraz nadmiar lipidów (cholesterolu i trójglicerydów), często powiązanych również z nadwagą. Stosujemy różne diety, zalecane przez lekarzy, a jeszcze częściej przez koleżanki, znajomych i kolorowe czasopisemka, co zwykle kończy się jeszcze większymi problemami. W tej chwili modna jest dieta Dukana, o której większość z nas słyszała, że jest niezdrowa, ale… „to tylko chwilowa dieta, na pewno mi od razu nie zaszkodzi” (ileż osób tak myśli). Do tego można przeczytać na forach poświęconych diecie proteinowej, takie wypowiedzi jak: „spadł mi cholesterol”, „mam lepsze ciśnienie — to dzięki tej wspaniałej diecie”. Jaki jest więc wpływ diety Dukana na zdrowie? W części pierwszej opisałam wpływ planu protal na nerki, wątrobę i kości. W części drugiej opiszę jakie jeszcze zmiany dieta Dukana może spowodować w organizmie odchudzającego.

Cholesterol – tu bywa różnie

Dietę Dukana często utożsamia się z dietami białkowo-tłuszczowymi, warto jednak pamiętać, że w tym akurat przypadku zaleca się spożywanie produktów chudych, choć z drugiej strony dopuszcza się podroby i większą ilość spożywanych jaj – dlatego ilość cholesterolu we krwi odchudzających bywa bardzo różna. Wszystko zależy od wyborów jakich dokonują stosujący dietę. U odchudzających sięgających po ryby i drób, odtłuszczony nabiał i białka jaj, poziom lipidów we krwi się obniża. Natomiast u tych, którzy chętniej sięgają po podroby, stosują duże ilości całych jaj i czerwonego mięsa, poziom cholesterolu jest bardzo podwyższony. I jak każdą inną tendencje, spadek poziomu cholesterolu również potwierdzono badaniami.

Coś dla cukrzyków

Wraz z nadwagą rośnie ryzyko wystąpienia cukrzycy typu II, wydawałoby się więc, że jakikolwiek sposób zmniejszenia wagi ciała będzie korzystny w tym schorzeniu. Jednak organizm człowieka jest bardzo skomplikowanym tworem i jak się okazało dieta bogatobiałkowa daje odwrotne efekty – rośnie insulinoodporność tj. taki stan w którym tkanki uodparniają się na działanie insuliny, cukier trudniej przechodzi do komórek i rośnie jego stężenie we krwi. Ponadto dieta bogatobiałkowa zwiększa ilość „produkowanej” przez wątrobę glukozy – obydwa te zjawiska zaobserwowano w badaniach.

Jeżeli jesteście zagrożeni cukrzycą, albo ją macie, odradzałabym stosowanie diety proteinowej. Istnieje tyle innych skutecznych sposobów odchudzania, zdecydowanie bezpieczniejszych od tego, że nie warto ryzykować. Podwyższony poziom cukru we krwi bywa bardzo niebezpieczny, a powikłania… lepiej nie mówić.

Dieta Dukana i niedobory… białka?

„Jak to? Przecież ciągle jem białko, a mogę go mieć za mało?” oraz „Wszyscy zarzucają tej diecie, że zbyt białkowa i niszczy przez to nerki, a teraz to za mało białka?” To zwykle pierwsze pytania i zastrzeżenia, które słyszę jak zaczynam o tym mówić. Jak wykazują badania wszystko zależy od długości trwania kwasicy metabolicznej – stan ten prowadzi do zmniejszenia syntezy albumin i powoduje ujemny bilans azotowy u ludzi, co ogólnie oznacza, że białka organizmu szybciej się rozpadają i szybciej je wydalamy (obciążając nerki i wątrobę) niż przyswajamy (i stąd braki). Jeżeli więc przez dłuższy czas stosujecie I fazę diety (7 do 10 dni), a później przez 2 czy 3 miesiące naprzemiennie stosujecie dni białkowe i dni białkowo-warzywne to w organizmie dochodzi do łagodnej kwasicy metabolicznej, która może prowadzić do opisanych powyżej niedoborów. Kwasica metaboliczna w przypadku dużych nadmiarów białka nie zostanie usunięta sokami warzywnymi czy kilkoma surówkami. Szczególnie niebezpieczny jest rytm 5/5 diety protal ale niewiele lepszy jest ¹⁄₁.

Zmniejszenie poziomu glutaminy w osoczu krwi

Idąc dalej tym tropem naukowcy sprawdzili stężenie w organizmie niektórych białek czy aminokwasów (czyli takich cząstek z których zbudowane są białka) . I stwierdzono, że np: zmniejsza się we krwi ilość glutaminy. No tak, ale jakieś tam glutaminy – kto by tam o nich słyszał? Nie, będę pisać tutaj o wszystkich składnikach zawartych w ludzkim ciele, bo jest tego całkiem sporo. Jednak o glutaminach wspominam dlatego, że jest to dość ważny aminokwas, którego brak powoduje zmniejszenie ilości limfocytów we krwi (a przez to osłabienie odporności, związanym z utratą komórek T CD4 – co potwierdzają badania). Jak to się objawia najczęściej, na co skarżą się osoby „dietujące z Dukanem”:

„ moja odporność zdecydowanie jest słabsza. Nie chorowałam od 6 lat na nic, a teraz już drugi raz w ciągu miesiąca silne przeziębienie, katar, kaszel i ból gardła.”

lub chociażby (we wszystkich cytatach zachowuję pisownię oryginału):

„Jestem na II fazie od listopada i nie wiem co sie dzieje z moim systemem odpornosciowym, czy to przez Dukana, bo jeszcze dobrze nie wyjde z jednego przeziebienia a juz lapie drugie. Dodam ze nigdy nie bylam taka chorowita jak teraz, staram sie lykac jakies witaminy ale jak widac za duzo mi to nie daje.”

Pozytywna strona – ciśnienie

Inną ciekawą i obserwowaną w badaniach naukowych tendencją, jest obniżenie ciśnienia tętniczego w diecie osób, u których zastąpiono część węglowodanów chudym czerwonym mięsem. Potwierdzono, że spadek ciśnienia u osób odchudzających się dietą o częściowo zwiększonej ilości białka jest większy, niż w przypadku tradycyjnej diety odchudzającej. Co prawda badania te nie opisują tak dużego wykluczenia węglowodanów, jakie występują w diecie Dukana, zakładam jednak, że podobna tendencja występuje u osób stosujących ten model odchudzania. Zresztą pacjenci wychodzący z diety proteinowej z powodów zdrowotnych i zgłaszający się do mnie, na ogół mają niskie ciśnienie.

Gorzej z tarczycą

Kwasica metaboliczna, która w diecie Dukana występuje bardzo często może prowadzić do zakłóceń w czynności tarczycy (badania Brunggera, 1997). Wszystko oczywiście zależy od czasu jaki zajmuje I, ale również i II faza diety Dukana. Odchudzający, którzy przeprowadzają dietę białkową 3 dni, następne kilka dni są na diecie przemiennej i w niespełna miesiąc przechodzą do fazy III, a do tego zwiększyli znacząco ilość spożywanych warzyw i ryb, raczej nie są narażeni na przewlekłą kwasicę metaboliczną — zwłaszcza, że w tym okresie bardzo dużo osób rezygnuje z przestrzegania diety Dukana. Natomiast u tych, którzy porwali się na 7–10 dniową dietę czysto proteinową, a później przez kilka miesięcy kontynuują dietę naprzemienną (zwłaszcza w rytmie 5/5, ale też ¹⁄₁) – może dojść do niepokojących zmian w pracy tarczycy.

Jednoznacznie odradzam dietę Dukana u osób z chorobami tarczycy, czy też innymi zaburzeniami hormonalnymi.

Cykl miesięczny

Część kobiet na diecie Dukana narzeka na problemy z cyklem miesięcznym: dostają miesiączki przed terminem, dostają miesiączki sporo po terminie. Nie mam na to odpowiednich badań, jednakże mając wiedzę o tym, że dieta bogatobiałkowa może wpływać na pracę tarczycy jestem przekonana, że może również (choć nie musi) wpływać na cykl miesięczny kobiety. Warto również pamiętać, że do produkcji hormonów płciowych potrzebny jest cholesterol, więc zbytnie jego ograniczenie w posiłkach, może prowadzić do wydłużania cykli miesięcznych, a nawet do całkowitego zatrzymania okresu.

Dna moczanowa

W książce „Nie potrafię schudnąć” na str 18 przeczytałam coś, co mnie zaskoczyło:

„Teoretycznie zbyt duże spożycie tych pokarmów mogłoby spowodować zwiększenie zawartości produktów ubocznych i zaszkodzić osobom szczególnie na nie wrażliwym… Miałem okazję opisać około sześćdziesięciu przypadków osób cierpiących na podagrę lub mających kamienie moczowe, które stosowały kurację proteinową i zgodziły sieją połączyć z codziennym spożyciem trzech litrów wody. Ci, którzy zaakceptowali ten środek ostrożności, kontynuowali dietę, inni nie zostali poddani kuracji. U żadnego z pacjentów nie stwierdzono podwyższenia poziomu kwasu moczowego w trakcie stosowania diety proteinowej, a u jednej trzeciej z nich stwierdzono nawet, że poziom się obniżył.”

Jeżeli ktokolwiek ma odnośnik do badań dr Dukana w których opisuje przypadki osób cierpiących na podagrę oraz stosujących dietę proteinową, z badaniami u których poziom kwasu moczowego w organizmie się obniżył – chętnie przeczytam, zgłaszam tylko zastrzeżenie – to mają być rzetelne opracowania naukowe, w końcu Dukan jest lekarzem, zna metodologię przeprowadzania badań naukowych. Na dzień dzisiejszy znam jedynie badania potwierdzające, że spożycie mięsa w diecie jest czynnikiem ryzyka wystąpienia dny moczanowej – o czym oczywiście można sobie poczytać. W świetle tych odkryć, dieta proteinowa zwiększa ryzyko wystąpienia dny moczanowej, jeszcze jednej choroby, która może trwać do końca życia.

Wybór należy do odchudzającego

Wybór diety zawsze należy do odchudzającego się, warto jednak znać wszystkie zalety i wady danego sposobu odchudzania. W moim odczuciu dieta Dukana niesie ze sobą bardzo duże ryzyko zdrowotne, nie oferując skuteczności większej, niż w przypadku innych diet — dlatego odradzam jej stosowanie. Nie jest oczywiście tak, że każdy na diecie proteinowej zachoruje, ale nikt nie może też powiedzieć, że jego to nie dotknie. A część chorób — uszkodzenia wątroby, nerek, osteoporoza, dna moczanowa, niedoczynność tarczycy — to choroby na bardzo długo, często na całe życie. Czy warto?

W kolejnej części zamierzam napisać więcej o, wspomnianej już, kwasicy metabolicznej oraz o biegunkach lub zaparciach, omawiając przykładowy jadłospis, zaproponowany przez dr Dukana.

Na ten temat:

1. Efekty diety Dukana
2. Dieta Dukana — wpływ na zdrowie (część 1)
3. Dieta Dukana — wpływ na zdrowie (część 2)
4. Dieta Dukana — przykładowy jadłospis
5. 72 produkty, które można spożywać do woli a efekty diety Dukana

Zdjęcie: nuttakit / FreeDigitalPhotos.net