Zasady żywienia

Zmiany w organizmie

Wraz z wiekiem zmienia się bardzo wiele w organizmie. Niektóre zmiany są łatwe do zaobserwowania:

• wzrasta ciśnienie krwi, mogące powodować kołatanie serca, zawroty głowy i zadyszkę po wysiłku,
• układ pokarmowy staje się mniej wydajny – wiele osób cierpi na wzdęcia, zaparcia,
• zmniejsza się aktywność życiowa, bo nawet ulubiony wnuk nie zapewnia tak dużej aktywności jak codzienna konieczność wyjścia do pracy.

Inne zmiany trudno zauważyć lub łatwo przeoczyć: zaburzenia w gospodarce wapniowo-fosforanowej, utrata elastyczności tętnic, zaburzenia w metabolizmie witaminy D, potrzeba większej ilości witamin.

Po co zmieniać jadłospis?

Czy wiecie, że…

• niski poziom kwasu foliowego we krwi u osób starszych powoduje większe trudności w zapamiętywaniu i zwiększa ryzyko demencji starczej,
• niedobory witaminy B12 powodują objawy neurologiczne i psychiatryczne – depresję, problemy z pamięcią, ociężałość i zawroty głowy, a wchłanianie tej witaminy zmniejsza się wraz z wiekiem,
• niedobór witaminy D często występujący u osób starszych, to nie tylko słabsze kości i osteoporoza, ale również skłonność do cukrzycy i zwiększone ryzyko zachorowań i zgonów z powodu chorób sercowo-naczyniowych.

Jeżeli tak niekorzystnym zmianom można zapobiec zmieniając jadłospis, dlaczego tego nie zrobić?

Podstawowe wskazówki

Trudno określić jednakowe zasady żywienia ludzi starszych. Często są to osoby ze współtowarzyszącymi ze sobą różnorodnymi chorobami, dość silnymi zwyczajami żywieniowymi oraz odmienną od siebie aktywnością fizyczną. Postaram się jednak to zrobić:

• należy zmniejszyć kaloryczność diety – najlepiej przez ograniczenie lub wykluczenie produktów wysokoenergetycznych: słodyczy, tłuszczy zwierzęcych, ciast, smażonych i przesączonych tłuszczem potraw (smażonych, pieczonych w tradycyjny sposób lub odsmażanych),
• poleca się zamianę tłuszczy zwierzęcych (smalec, masło) na tłuszcze roślinne: oleje, oliwę z oliwek, margaryny miękkie (pakowane w plastikowych opakowaniach),
• częściej należy spożywać łatwo strawne produkty mleczne – twaróg, jogurt, kefir i maślankę, oraz o ile jest to możliwe mleko (choć z praktyki wiem, że u większości osób powoduje ono biegunki i wtedy należy mleko wykluczyć),
• w związku ze zmianami w układzie pokarmowym – zaleca się dietę lekkostrawną, ale o ile to tylko możliwe unika się ograniczeń dla warzyw i owoców,
• powinno się spożywać 4–5 posiłków, najlepiej małych,
• mimo diety lekkostrawnej zaleca się spożywanie pełnoziarnistych produktów zbożowych (grube kasze, razowe pieczywo),
• równie ważne jest dostarczenie odpowiedniej ilości witaminy D – w jadłospisie osoby starszej przynajmniej 2 razy w tygodniu (a najlepiej i więcej) powinny znajdować się ryby,
• ograniczamy spożycie cukru i słodyczy ponieważ starszy organizm gorzej radzi sobie z glukozą;
• bardzo ważne jest spożycie odpowiedniej ilości płynów (przynajmniej 2 litry na dzień) – wraz z wiekiem bowiem łatwo dochodzi do odwodnienia;
• pożywienie powinno być urozmaicone i atrakcyjne, estetycznie podane – co jest szczególnie ważne u osób starszych mających zmniejszone łaknienie.

W przypadku różnorodnych chorób żywieniowozależnych – cukrzyca, otyłość, choroby serca, miażdżyca – wymagana jest dieta indywidualnie dostosowana do osoby, występującej choroby oraz stosowanych leków.