Zasady żywienia

„Cudowny aminokwas”

Co jakiś czas w badaniach naukowych udaje się odkryć składnik, którego funkcje w organizmie wydają się tak duże i tak korzystne dla zdrowia, że cały świat medyczny, żywieniowy i farmaceutyczny prześciga się w przekazywaniu entuzjastycznych wiadomości na jego temat. Jakiś czas temu takim składnikiem była arginina – aminokwas występujący powszechnie w pożywieniu. Od momentu ogłoszenia argininy cudownym aminokwasem minęło jednak sporo czasu, przeprowadzono wiele badań i w końcu pogodzono się z tym, że wcale nie jest cudem. Niestety rynek farmaceutyczny nie żegna się tak łatwo z dobrze sprzedającym się suplementem i teraz mamy pewną dwoistość – świat naukowy mówiący o cieniach i blaskach argininy — i świat rynku suplementów który nadal pozostaje na etapie jej cudowności.

Rola

W organizmie człowieka arginina jest potrzebna m.in. do:

• wiązania amoniaku i syntezy mocznika w cyklu ornitynowym,
• odpowiedzi immunologicznej na działanie bakterii, wirusów i komórek nowotworowych,
• metabolizmu energetycznego mięśni, nerwów i jąder,
• syntezy tlenku azotu,
• zwiększenia wrażliwości na insulinę i zwiększenia wydalania insuliny,
• wydalania hormonu wzrostu,
• spermatogenezy czyli procesu powstawania i dojrzewania plemników,
• przetrwania i rozwoju zarodka płodu,
• biosyntezy kreatyny,
• utrzymania napięcia naczyń i hemodynamiki.

Dla kogo niezbędna

Dla większości osób dorosłych arginina nie jest aminokwasem niezbędnym, gdyż wewnętrzna synteza organizmu wystarcza aby pokryć zapotrzebowanie na ten składnik. W pewnym jednak warunkach potrzeba zwrócić uwagę na prawidłowy bilans argininy w diecie – a są to:

• stany zapalne
• zaburzenia pracy jelita cienkiego
• okres noworodkowy (zwłaszcza u wcześniaków)
• a także – choroby przebiegające z wyniszczeniem.

Czy wiesz, że…

nadmiar lizyny może prowadzić do niedoboru argininy.

Niedobór

Niedobór argininy może być spowodowany:

• ogólnie niedoborową dietą lub długotrwałą głodówką
• zwiększonym katabolizmem czyli rozpadem argininy
• zmniejszeniem szybkości endogennej (własnej) syntezy argininy

Jeżeli niedobór argininy nie jest spowodowany ciężką chorobą i nie jest bardzo duży, może się objawiać osłabieniem i wypadaniem włosów, w przypadku dużego niedoboru – występującego na ogół wraz z wyniszczeniem organizmu spowodowanym stanem chorobowym lub głodem, objawy niedoboru tego aminokwasu występują łącznie z objawami typowymi dla jednostki chorobowej i ogólnego niedoboru białkowego i energetycznego.

W nadciśnieniu i chorobach serca

Arginina wpływa na regulację pracy śródbłonka naczyń krwionośnych (często zaburzoną u chorych z wysokim cholesterolem, miażdżycą czy u palaczy papierosów) oraz może wpływać na obniżenie ciśnienia skurczowego i rozkurczowego. I w pewnym stopniu ta właściwość argininy jest wykorzystywana przy leczeniu chorób serca (zwłaszcza choroby niedokrwiennej serca) – gdyż aminokwas ten występuje w kilku lekach. Nie należy jednak samemu decydować się na suplementację L‑argininą ponieważ nadmiar tego aminokwasu może pogorszyć stan zdrowia – obniża wydajność mięśnia sercowego i zwiększa ryzyko zawału.

Dla cukrzyków

Insulina jest kluczem umożliwiającym przedostanie się cukru (glukozy) z krwi do komórek naszego ciała. Czasami jednak ten mechanizm zawodzi – dzieje się tak w cukrzycy typu 2, gdzie rozwija się tzw. oporność na insulinę, prowadząca do wzrostu poziomu cukru we krwi. Arginina w pewnym stopniu ponownie uwrażliwia tkanki na działanie insuliny, a więc jest ważnym składnikiem diety osób z cukrzycą 2 typu. Należy jednak pamiętać że arginina jako składnik urozmaiconej diety będzie miała pozytywne działanie na organizm ludzki, natomiast już jako samodzielnie wprowadzany do leczenia suplement może z czasem w wyniku wielu skomplikowanych przemian metabolicznych prowadzić z kolei do podniesienia poziomu glukozy we krwi, a tego byśmy przecież nie chcieli — dlatego aminokwasu tego nie stosuje się w profilaktyce cukrzycowej.

Nadmiar

Nadmiar argininy na ogół nie występuje u osób stosujących urozmaiconą dietę, nawet bogatobiałkową. Dopiero obserwacja skutków suplementacji „cudownego aminokwasu” udowodniła nam, że może ona mieć również negatywny wpływ na zdrowie. Stosowanie L‑argininy bez nadzoru lekarskiego może:

• obniżyć wydajność mięśnia sercowego
• zwiększać ryzyko zawału
• zwiększać ryzyko śmierci u pacjentów po zawałach
• obniżyć odporność nerek na infekcje
• nasilać zwłóknienie nerek i działać cytotoksycznie na nerki
• podwyższyć ciśnienie
• nasilać problemy gastryczne (zwiększa kwasowość żołądku)
• powodować stwardnienie i suchość skóry

Źródła

Arginina jest jednym z aminokwasów bardzo popularnych, gdyż występuje we wszystkich białkach żywności (w ilościach od 3 do 6%). Dobrym jej źródłem są te produkty bogatobiałkowe czyli: nabiał, mięso wołowe, wieprzowe, drób, ryby, rośliny strączkowe.

Urozmaicony jadłospis dostarcza wystarczające ilości argininy, aby organizm mógł prawidłowo pracować i abyśmy mogli odczuć wszystkie pozytywne wpływy tego aminokwasu na nasz organizm.

Zdjęcie: Suat Eman / FreeDigitalPhotos.net