Zasady żywienia

Zacznijmy od definicji

Pod mianem wegetarianizmu kryją się różne sposoby żywienia:

• Laktoowowegetarianizm – wyklucza mięsa, dopuszcza jednak spożycie mleka, jajek i miodu;
• Laktowegetarianizm – wykluczeniu ulega mięso i jaja, nadal jednak dopuszcza się spożycie mleka i jego przetworów;
• Weganizm – pełne wykluczenie wszystkich produktów mięsnych – mięsa, jaj, mleka, w zależności od osoby wykluczeniu może ulegać również miód;
• Owowegetarianizm – wyklucza mięso i mleko, dopuszcza spożycie jaj;
• i wiele innych np. frutarianizm, które ze względu na bardzo duże ograniczenia nie są traktowane jako racjonalne żywienie.

Istnieje również coś takiego jak semiwegetarianizm, który dopuszcza drób, ryby, mleko i jego przetwory oraz jaja, a nawet niewielkie ilości mięsa, ale w moim odczuciu jest to już dieta, która z wegetarianizmem ma niewiele wspólnego.

Dla kogo?

Dietę wegetariańską mogą stosować wszyscy:

• dzieci i młodzież (ale tylko otrzymując odpowiednie wsparcie ze strony rodziców, otrzymując pomoc w przygotowaniu pełnowartościowego wegetariańskiego posiłku, bogatego w składniki odżywcze niezbędne dla rozwijającego się młodego organizmu),
• dorośli,
• osoby starsze (ale tylko diety nie wykluczające jaj lub z suplementacją witaminy B12),
• kobiety ciężarne i karmiące (ale tylko u osób, które już od lat stosują dietę wegetariańską, wiedzą jak prawidłowo ją prowadzić, są po nadzorem lekarza i dietetyka, dostarczają sobie i maluszkowi niezbędnych składników odżywczych co potwierdzają regularne badania),
• ludzie zdrowi i chorzy (z wykluczeniem niektórych chorób).

Jeżeli nie jesteśmy wstanie poświęcić czasu lub nie czujemy się pewni, że umiemy odpowiednio dobierać produkty spożywcze, nie powinniśmy stosować diety wegetariańskiej.

Kto nie powinien być wegetarianinem

Są stany w którym odradzam żywienie z wykluczeniem produktów zwierzęcych. Przede wszystkim są to osoby z:

• niedokrwistością,
• padaczką,
• chorobą nowotworową,
• w chorobach przebiegających z wysoką gorączką,
• u osób poparzonych,
• w ciężkim wyniszczeniu organizmu.

Jestem również głęboko przekonana, że osoby, które już wielokrotnie próbowały stosować dietę wegetariańską, znające zasady racjonalnego bilansowania jadłospisów bezmięsnych, ale nie mające przekonania i/lub zacięcia do stosowania ich, u których już wielokrotnie bycie „wege” kończyło się niedokrwistością – powinny zrezygnować i stosować tradycyjny sposób żywienia.

Zalety diety wegetariańskiej

Dieta wegetariańska, ze względu na duży udział warzyw i owoców w diecie, może mieć korzystny wpływ na organizm:

• zmniejsza się ryzyko wystąpienia chorób serca i miażdżycy,
• zmniejsza się ryzyko wystąpienia niektórych nowotworów (np. jelit),
• poziom cholesterolu jest niższy niż u osób na diecie tradycyjnej (brak tłuszczy zwierzęcych),
• dostarczany wraz z warzywami i owocami potas sprzyja utrzymaniu prawidłowego poziomu ciśnienia tętniczego krwi,
• mała kaloryczność potraw w połączeniu z ich wysoką wartością odżywczą (mało kalorii, dużo witamin i składników odżywczych) przeciwdziała powstawaniu nadwagi i otyłości.

Ze względu na swoje zalety, dietę wegetariańską mogłabym polecić osobom, w których rodzinach występuje często:

• otyłość,
• cukrzyca typu II,
• nadciśnienie tętnicze,
• choroby serca,
• nowotwory jelita grubego,
• kamica pęcherzyka żółciowego.

Wady diety wegetariańskiej

Stosowanie diety wegetariańskiej jest jednym z dostępnych, w pełni pokrywających nasze zapotrzebowanie, form żywienia. Pewne zastrzeżenia dotyczą wegan – jednakże stosując produkty spożywcze specjalnie przeznaczone dla tej grupy np. mleko ryżowe czy też sojowe wzbogacane w wapń, witaminę B12 oraz żelazo – można obecnie już zbilansować taki jadłospis.

Najczęstsze wady popełniane w jadłospisach wegetariańskich:

• zbyt mała podaż energii i białka,
• mała ilość dostarczanego wapnia, żelaza i cynku,
• brak pokrycia zapotrzebowania na witaminę B12 i witaminę D.

Błędny jadłospis może więc prowadzić do:

• niedożywienia,
• niedokrwistości,
• osteoporozy,
• zaburzeń miesiączkowania,
• zaburzeń neurologicznych,
• u dzieci do krzywicy (niedobór wapnia, witaminy D), zahamowania wzrostu, rozwoju umysłowego i fizycznego (niedobór pewnej grupy białek).

Jaką dietę stosować

Dieta wegetariańska jest alternatywnym sposobem żywienia dla osób, które chcą temu poświęcić trochę czasu. Obecnie na rynku dostępnych jest wiele publikacji o tematyce związanej z dietą wegetariańską, można skorzystać z porad dietetycznych, przemysł spożywczy dostrzegł rosnącą ilość nowych klientów i dostarcza różnorodne produkty ułatwiające zdrowe bilansowanie diet bezmięsnych. Natomiast w większości przypadków bezpieczniejszym, obarczonym mniejszym ryzykiem niedoborów pokarmowych, sposobem żywienia jest żywienie tradycyjne.

Decyzję, jaką dietę będzie się stosować warto podjąć samemu, po zapoznaniu się z wszystkimi „za” i „przeciw” każdego modelu dietetycznego.