Zasady żywienia

W odchudzaniu

Nie ma idealnej tabletki, której zażycie gwarantuje szczupłą sylwetkę, ale dieta obfitująca w histydynę może ułatwić chudnięcie. W badaniach grupy otyłych kobiet z zespołem metabolicznym stwierdzono, że duże ilości histydyny prowadzą do zmniejszenia BMI i masy tłuszczowej organizmu, a przecież w odchudzaniu właśnie o to ostatnie chodzi nam przede wszystkim. Jakby tego było mało, w tym samym badaniu udało się zmniejszyć oporność na insulinę, co jest szczególnie przydatne dla osób otyłych chorych na cukrzycę typu II.

Rola

W organizmie człowieka histydyna:

• jest prekursorem histaminy,
• stanowi ważny składnik budulcowy mioglobiny (magazynującej tlen w mięśniach),
• uczestniczy w syntezie kwasów nukleinowych,
• bierze udział w syntezie hemoglobiny,
• uczestniczy w ochronie organizmu przed promieniowaniem UV.

Histamina i alergie

Jak wspomniałam powyżej histydyna jest niezbędna do wytworzenia histaminy – związku który m.in. aktywuje do pracy nasz układ odpornościowy w przypadku infekcji. Niestety, czasami organizm włącza alarm również wtedy gdy napotyka pyłki, sierść zwierzęcia, roztocza itd. W tej sytuacji również rośnie poziom histaminy i dochodzi do bardzo silnych reakcji alergicznych. Natomiast zużytą histydynę trzeba uzupełnić – dlatego u osób z alergiami warto zwrócić uwagę na pokrycie dziennego zapotrzebowania na ten aminokwas.

Komu niezbędna?

Odpowiednia podaż histydyny w diecie musi być brana pod uwagę również w przypadku:

• małych dzieci,
• dzieci starszych z zapaleniem płuc,
• osób chorych na mocznicę,
• osób z reumatoidalnym zapaleniem stawów (RZS).

Niski poziom histydyny występuje również u osób z maniami, schizofrenią, u nadpobudliwych pacjentów psychiatrycznych, a także u osób z wysokim stężeniem miedzi. Natomiast u zdrowego, dorosłego człowieka histydyna zwykle jest pozyskiwana w wystarczających ilościach od syntezujących ją bakterii jelitowych.

Niedobór

Jeżeli wystarczającym źródłem jest flora bakteryjna jelit to zwykle trudno zaobserwować niedobory histydyny u zdrowych osób dorosłych. Dla niemowląt brak tego składnika może prowadzić do zaburzeń wzrostu, zaburzeń przyrostu masy ciała, zatrzymania w organizmie niektórych produktów przemiany materii czy zmian zanikowych w gruczołach łojowych. W chorobach, w których stwierdza się niski poziom tego aminokwasu – braki dietetyczne mogą prowadzić do pogorszenia stanu zdrowia i mogą stanowić czynnik pogarszający rokowania zdrowotne.

Karnozyna

Karnozyna to jeden z głównych niebiałkowych składników mających w swojej budowie azot, który znajduje się głównie w naszych mięśniach poprzecznie prążkowanych, ale również w innych tkankach, narządach, a nawet ośrodkowym układzie nerwowym. Związek ten – choć niewiele osób o tym wie – bierze udział w ważnych mechanizmach w naszym organizmie:

• działa antyoksydacyjnie – a to oznacza ochronę przed wolnymi rodnikami,
• działa antyglikacyjnie – chroniąc przed wieloma niekorzystnymi zmianami np.: występujących w nowotworach i chorobach neurologicznych,
• wspomaga utrzymanie równowagi kwasowo-zasadowej (zwłaszcza w komórkach mięśniowych),
• wspomaga regulacje poziomu m.in. miedzi, żelaza, cynku i kobaltu w płynach ustrojowych (chelatowanie jonów metali),
• wpływa na utrzymanie homeostazy komórek organizmu.

Na poziom karnozyny w organizmie człowieka wpływa w bardzo dużym stopniu dieta – a dokładnie ilość przyswajanej z pożywieniem histydyny. Po jadłospis bogatohistydynowy powinni sięgnąć szczególnie sportowcy, gdyż wspomaga on regeneracje mięśni i poprawia ich siłę skurczu, a także zmniejsza ilość gromadzonego kwasu mlekowego.

W niedokrwistości

Niedokrwistość może być spowodowana różnymi czynnikami. Jednym z nich jest niedobór kwasu foliowego. Obecnie już wiemy, że podanie histydyny zmniejsza taką niedokrwistość — zwiększa bowiem poziom hemoglobiny. W związku z tym proponuje się, aby osobom z niedoborem kwasu foliowego podawać przez 3 do 5 dni:

• 1 mg kwasu foliowego
• 5 g histydyny

Po tym okresie należy przeanalizować jadłospis osoby u której stwierdzono niedokrwistość i zmienić go tak, aby zapobiec niedoborom – najlepiej jeżeli zrobi to profesjonalny dietetyk kliniczny.

Nadmiar

Nadmiar histydyny trudno osiągnąć u zdrowego człowieka. Prawdziwy problem z nadmiarem histydyny mają osoby z wrodzonym upośledzeniem metabolizmu tego aminokwasu – czyli chorzy na histydynemię.

Objawy kliniczne histydynemii:

• niedorozwój umysłowy (łagodny lub umiarkowany),
• niedorozwój fizyczny,
• opóźniony rozwój mowy i zaburzenia wymowy,
• chwiejność emocjonalna,
• drżenie,
• ataksja,
• psychozy.

W histydynemii stosuje się dietę o zmniejszonej zawartości histydyny.

Źródła

Bardzo dobrymi źródłami histydyny są:

• mięso i jego przetwory,
• ryby,
• sery żółte i topione.

Nazwa produktu	Histydyna (mg)
Baleron	506
Cielęcina, łopatka	697
Indyk, tuszka	514
Jaja kurze całe	286
Kaczka, tuszka	391
Kurczak, tuszka	773
Makrela, świeża	724
Mintaj, świeży	354
Mleko owcze	167
Mleko spożywcze 0,5%	92
Mleko spożywcze 3,2%	87
Ser, Brie pełnotłusty	635
Ser, Ementaler pełnotłusty	773
Ser, Parmezan	1482
Szynka wieprzowa, gotowana	549
Wieprzowina, łopatka	545
Wieprzowina, schab z kością	716
Wołowina, polędwica	706
Wołowina, rozbratel	586

Tabela zawartości histydyny w 100 g części jadalnych wybranych produktów zwierzęcych.

Wege-źródła

Dieta wegańska również może dostarczać odpowiednie ilości histydyny bowiem wiele produktów roślinnych jest dobrym źródłem tego aminokwasu – są to przede wszystkim rośliny strączkowe, orzechy i nasiona.

Nazwa produktu	Histydyna (mg)
Banany, suszone	361
Chleb baltonowski	148
Chleb chrupki	198
Chleb żytni razowy	153
Dynia, pestki	591
Fasola biała, nasiona suche	669
Groch, nasiona suche	683
Kasza gryczana	271
Kasza jaglana	223
Kiełki pszenne	403
Len, nasiona	510
Mak niebieski	524
Makaron bezjajeczny	248
Mąka pszenna, typ 1850	257
Migdały	482
Morele, suszone	150
Orzechy arachidowe	672
Orzechy pistacjowe	475
Pieczarki uprawne, świeże	141
Sezam, nasiona	553
Słonecznik, nasiona	615
Soczewica , kiełki	243
Soczewica czerwona, nasiona suche	718
Soja, kiełki	343
Soja, nasiona suche	1061

Tabela zawartości histydyny w 100 g części jadalnych wybranych produktów roślinnych.

Codzienną dawkę histydyny uzupełniają również, trochę mniej bogate w ten związek, produkty zbożowe, które z racji ilości i częstotliwości występowania w codziennym jadłospisie, zarówno wegan jak i mięsożerców, stanowią ważne jej źródło.

Mimo tak licznych produktów bogatych w histydynę chorzy na RZS (szczególnie wykluczający gluten), nerki lub z silnymi reakcjami alergicznymi powinni udać się do dietetyka, który przeanalizuje ich jadłospis i podpowie jak ułożyć codzienne menu tak, aby pokryć ich zapotrzebowanie na ten aminokwas.

Zdjęcie: Suat Eman / FreeDigitalPhotos.net