Potas
Na nocne skurcze łydek
Kiedy w trakcie nocy dostajemy przenikliwego skurczu i związanego z nim bólu łydek często wychodzimy z założenia, że w naszej diecie brak magnezu. Przyczyna może być całkiem inna. Objawia się tak niedobór potasu, który prowadzi również do osłabienia siły mięśni, szybkiego męczenia się nóg podczas treningów, a u osób które ignorują powyższe objawy i nadal nie zareagują może dojść do problemów z chodzeniem.
Rola
Potas jest bardzo ważny w utrzymaniu zdrowia naszego organizmu. Jego głównymi zadaniami są:
- uczestniczenie w wielu reakcjach enzymatycznych,
- regulacja ciśnienie osmotycznego płynów ustrojowych,
- utrzymanie równowagi osmotycznej komórek,
- utrzymanie potencjału spoczynkowego błon komórkowych,
- usuwanie nadmiaru wody i sodu z organizmu – w ten sposób utrzymuje w równowadze gospodarkę wodno-elektrolitową,
- udział w dotlenianiu mózgu (wpływa więc na zdolność myślenia i koncentrację),
- udział w utrzymaniu równowagi kwasowo-zasadowej,
- wpływ na przewodnictwo nerwowe,
- wpływ na utrzymanie prawidłowej kurczliwości mięśni,
- udział w przemianie węglowodanów,
- uczestnictwo w syntezie białek ustrojowych.
Objawy niedoboru
Na co dzień niedobór tego składnika pokarmowego możemy zaobserwować jako zespół takich objawów jak osłabienie, samoistne drżenia mięśni ud lub łydek, obrzęki nóg, chroniczne zmęczenia, zaburzenia rytmy serca, wzdęcia i zaparcia, trądzik i omdlenia. Natomiast na poziomie komórkowym obserwuje się:
- osłabienie utlenienia komórkowego
- pogorszenie pobudliwości nerwowo-mięśniowej,
- osłabienie kurczliwości mięśni, w tym mięśnia sercowego mogące prowadzić do arytmii i zatrzymania czynności serca,
- gromadzenie kwasu mlekowego i pirogronowego w tkankach – zakwaszenie organizmu.
Kiedy może wystąpić niedobór potasu?
Niedobór potasu występuje:
- w infekcji przebiegających z biegunkami,
- u osób stosujących leki przeczyszczające,
- w oparzeniach,
- u osób intensywnie pracujących fizycznie i sportowców,
- w marskości wątroby z wodobrzuszem,
- w niektórych chorobach nerek,
- u osób z chorobami układu krążenia,
- przy głodówkach,
- w trakcie zażywania środków moczopędnych, glikozydów naparstnicy, glikokortykosterkoidów, czy chociażby kwas acetylosalicylowy (czyli tak popularne leki jak aspiryna czy polopiryna S),
- dość często w cukrzycy i nadciśnieniu tętniczym,
- często w chorobach wyniszczających np.: w anoreksji.
Kiedy wprowadzamy suplementację potasem?
O wprowadzeniu suplementacji potasem decyduje lekarz i związane jest to z jednostkami chorobowymi lub stosowaniem niektórych leków. Zawsze należy informować lekarza prowadzącego o przyjmowanych lekach – nawet nie związanych z daną chorobą – ponieważ preparaty potasu może wchodzić z nimi w interakcje.
Zaleca się natomiast aby nasza dieta dostarczała odpowiednich ilości potasu — w 2017 r. ujednolicono Polską normę na potas zgodnie z zaleceniami ekspertów WHO — i określono, że dzienne spożycie tego składnika powinno u osoby dorosłej wynosić 3500 mg/dobę (w czasie laktacji zwiększa się do 4000).
Objawy nadmiaru
Najczęściej przy nadmiarze potasu dochodzi do biegunki, nudności, bólów brzucha, wzdęć i wymiotów. Może on również prowadzić do dezorientacji, niemiarowej lub wolnej czynności serca (a nawet jego zatrzymania), drętwienia i mrowienia dłoni, stóp, warg, trudności w oddychaniu, uczucia ciężkości w nogach. Rzadko nadmiar potasu objawia się bólem, skurczami i przedłużającą bolesnością żołądka lub gardła, objawami krwi w stolcu (kolor czerwony lub czarny).
U kogo może dojść do nadmiaru potasu?
Na ogół nadmiar potasu we krwi związany jest ze stanami chorobowymi i występuje w:
- złośliwej hipotermii,
- chorobach przebiegających ze zwiększoną hemolizą (rozpadem krwinek czerwonych),
- ostrej niewydolności nerek,
- niekiedy w przewlekłej niewydolności nerek,
- chorobie Addisona,
- trakcie przyjmowania niektórych leków przeciwnowotworowych, epinefryny, heparyny, histaminy, tetracyklin i innych.
Źródła
Dobrym źródłem potasu są warzywa i owoce, nasiona suchych roślin strączkowych, ziemniaki, produkty zbożowe pełnoziarniste, podroby, świeże mięso (nieprzetworzone), mleko. Dobrym sposobem na podwyższenie poziomu potasu we krwi jest sok pomidorowy.
Dieta
Istnieją sytuacje w których przyjmowanie potasu w preparatach farmakologicznych jest wskazane (choroby, leki). Na co dzień zwykła, zrównoważona dieta dostarcza wystarczającą ilość tego składnika mineralnego. Jeżeli jednak w wyniku jakiej super diety lub intensywnego treningu dochodzi do pierwszych symptomów niedoboru, wzbogać swoje posiłki o dodatkowe porcje warzyw (np: brokułów, szpinaku, brukselki, cukinii) lub owoców (np: awokado, arbuz, banany).
Zdjęcie: happykanppy / FreeDigitalPhotos.net