Mangan
Gdy starasz się o maluszka
Mangan jest niezbędny do wytworzenia estrogenu, czyli żeńskiego hormonu płciowego odpowiedzialnego za regulację cyklu miesiączkowego, rozwój cech płciowych (np: piersi), ale również popędu płciowego kobiety. Niedobory manganu mogą być przyczyną bezpłodności.
U kobiet ciężarnych mangan odgrywa rolę w procesie rozwoju słuchu (I trymestr ciąży) i rozwoju organów wewnętrznych maluszka.
Rola
W organizmie człowieka mangan występuje w wątrobie, trzustce, mózgu, nerkach i innych narządach oraz pełni następujące funkcje:
- jest składnikiem enzymów niezbędnych do syntezy białek, kwasów tłuszczowych, DNA,
- wpływa na uczynnianie enzymów niezbędnych do działania biotyny (witaminy H), witaminy B1 oraz witaminy C,
- odgrywa rolę w tworzeniu hormonu tarczycy,
- uczestniczy w przemianach cholesterolu,
- bierze udział w metabolizmie węglowodanów,
- stanowi niezbędny element budowy kości,
- odgrywa rolę w procesach rozrodczych,
- wpływa na pracę układu nerwowego,
- bierze udział w syntezie dopaminy – neuroprzekaźnika wpływającego na nastrój i wzmacniającego popęd płciowy,
- uczestniczy w syntezie krwinek czerwonych.
Niedobór
Niedobór manganu wywołuje:
- zaburzenia metabolizmu,
- nieprawidłową mineralizację kości,
- zmniejszenie płodności, brak popędu płciowego,
- zaburzenia neurologiczne,
- zmniejszenie syntezy glikoprotein,
- podniesienie stężenia cholesterolu we krwi,
- zmniejszenie stężenia fosfolipidów i glicerydów we krwi,
- ubytek masy ciała,
- pogorszenie słuchu i szmery w uszach,
- niedokrwistość,
- zmiany skórne (popękana, sucha skóra),
- opóźnienie wzrostu,
- zaburzenia pracy układu krążenia, oddychania i ośrodkowego układu nerwowego.
Mangan a inne składniki odżywcze
Wchłanianie manganu zmniejszają:
- związki mineralne: żelazo, wapń, cynk, potas i magnez,
- witamina C, witamina B1 i B6,
- błonnik,
- fityniany.
Wysokie dawki manganu w pożywieniu utrudniają wchłanianie żelaza,
Czy wiesz, że…
osoby spożywające duże ilości mleka i mięsa powinny spożywać więcej produktów zawierających mangan.
Nadmiar
Nadmiar manganu występuje bardzo rzadko i jest głównie opisywany u górników w kopalniach manganu, a nie jako wynik nadmiernego spożycia z pokarmami.
Zbyt duża ilość manganu prowadzi do:
- zaburzeń psychicznych,
- zaburzeń neurologicznych,
- zmian w DNA,
- zmniejszenia przyswajania fosforu i żelaza,
- zwiększenia ilości wapnia we krwi,
- hemolizy erytrocytów.
Źródła
Najlepszym źródłem manganu są suche nasiona roślin strączkowych, otręby pszenne, pełnoziarniste produkty zbożowe, ryż, warzywa liściaste, kapusta, orzechy. W naszej diecie najczęściej dostarczamy sobie manganu z herbatą (czarną lub zieloną) – jedna szklanka dostarcza około 1,3 mg podczas gdy bezpieczne spożycie kształtuje się od 2,5 do 11 mg na dzień.
Dieta
Spożywanie mikroelementów, do których należy mangan, jest niezbędne do utrzymania zdrowia organizmu. W diecie wegetariańskiej występuje zwykle odpowiednia jego ilość, natomiast w tradycyjnych jadłospisach, zwłaszcza u osób nie spożywających herbaty, może być go zbyt mało. Nie oznacza to jednak, że wszyscy musimy zostać wegetarianami. Warto jednak w tygodniu planować jadłospisy bezmięsne, częściej wprowadzać nasiona roślin strączkowych czy sięgać po ciemne, razowe pieczywo.