Fluor
Na próchnicę?
W pewnym momencie zachłyśnięto się dobroczynną rolą fluoru w leczeniu próchnicy – rodzice zaczęli sięgać po pasty w niego wzbogacane, dzieci uczęszczały na fluoryzację w szkołach i przedszkolach. Uzyskiwano jednak odwrotny efekt – zęby stawały się bardziej podatne na próchnicę, a w organizmach maluchów zmniejszała się ilość wapnia. Dlaczego? Nie można bezkarnie zaburzać proporcji dostarczania wapnia i fluoru, które powinny się kształtować jak 1:1. Profilaktyka fluorowa powinna być stosowana racjonalnie, najlepiej w ramach oddzielonych w czasie fluoryzacji szkolnych, nie zastąpią one jednak prawidłowej diety i mycia zębów po posiłkach.
Rola
Fluor w naszym organizmie pełni nieliczne funkcje (co nie oznacza, że można go zaniedbać) – jest niezbędny do:
- budowy kości – zwiększa ilość osteoblastów, a tym samym zwiększa masę kostną,
- budowy zębów – tworzy fluoroaparatyty w szkliwie zębów odporne na działanie kwasów organicznych (zawartych w pożywieniu), a tym samym działa ochronnie na szkliwo i zębinę,
- hamowania rozwoju w jamie ustnej drobnoustrojów.
Niedobór
Niedobór fluoru prowadzi do:
- powstawania ubytków szkliwa,
- zwiększa ryzyko rozwinięcia się próchnicy zębów i chorób przyzębia,
- powoduje osteoporozę.
Nadmiar
Nadmiar fluoru łatwo zaobserwować w postaci przebarwień zębów (tzw. zęby cętkowane) – pojawiają się białe, brązowe lub czarne plamki.
Przyjmowanie dużych dawek fluoru (w rejonach silnego zatrucia środowiska) powoduje zatrucie, związane z poważnymi zaburzeniami w pracy organizmu ludzkiego. Dochodzi do:
- zmian w beleczkowaniu kości i zębiny,
- zahamowania części układów enzymatycznych,
- zahamowania syntezy tyroksyny (hormonu tarczycy),
- zahamowania przemian węglowodanów.
Symptomy ostrego przedawkowania fluoru:
- czarne, smoliste stolce,
- krwawe wymioty,
- biegunka, senność,
- omdlenia,
- nadmierne ślinienie się,
- nudności,
- płytki oddech,
- skurcze i bóle brzucha,
- drżenie rąk,
- nadmierne pocenie się,
- łzawienie oczu,
- osłabienie,
- bóle i tkliwość kości,
- uczucie sztywności stawów.
Ze względu na to, że nadmiar fluoru usuwany jest głównie przez nerki, ryzyko przedawkowania zwiększa się u osób z chorobami nerek.
Suplementacja
Stosowanie środków farmakologicznych zawierających fluor (najczęściej w postaci fluorku sodu) możliwe jest jedynie na zlecenie lekarskie. Suplementacja obarczona jest wysokim ryzykiem działań niepożądanych, np: zaostrzeniem dolegliwości stawowych, chorób nerek czy występowaniem owrzodzeń przewodu pokarmowego.
Źródła
Dobrymi źródłami fluoru jest:
- woda pitna,
- ryby morskie (spożywane z ośćmi np: sardynki),
- herbata.
Śladowe ilości fluoru spotyka się w mleku i warzywach.
W Polsce dość często mamy problem ze zbyt dużym poziomem fluoru (w wodzie, z past, zanieczyszczonego środowiska) dlatego tak ważne jest aby wzbogacać naszą dietę o przetwory mleczne, produkty bogate w witaminę C i D – czyli produkty, które zmniejszają wchłanianie fluoru w organizmie.
Zdjęcie: Carlos Porto / FreeDigitalPhotos.net